چوب امروزه یکی از پر مصرف ترین مصالح در دکوراسیون داخلی و نمای ساختمان ها به شمار می آید. در میان انواع چوب که هر یک برای کاربری خاصی می باشند؛ چوب چند لایه یا پلای وود از کاربردی ترین نوع محصولات چوبی به حساب آمده و دارای مزایای بسیاری است که توانسته است پاسخ گوی اغلب سازه ها باشد.
یکی از مصالح پرکاربرد که در ساخت سازه های چوبی برای دیوار، سقف و همچنین پانل های سقف، تولید مبلمان تزئینی و البته قاب سازی مورد استفاده قرار می گیرد، چندلایی و یا همان پلای وود می باشد. این نوع محصولات از چسبیده شدن چند لایه چوب نازک به همراه چسب های معمولی و چسب ضد آب و فشارهای وارد شده در ابعاد مختلف تولید می شوند. معمولا چوب های چند لایه، ضخیم هستند و می توانند از لحاظ گرمایشی و عایق بودن بسیار مورد توجه قرار بگیرند. در واقع چسبی که میان لایه های نازک چوب ریخته می شود، بعد از فشارهای زیاد و خشک شدن، باعث استحکام هر چه بیشتر لایه ها و فاصله افتادن در بین آنها خواهد شد که این می تواند ویژگی یک پانل و یا گونه ای از عایق های حرارتی باشد. یکی از انواع تخته های چندلایی، پلی وود یا همان چوب پلاستیک است که از لایه های چوب و پلاستیک ساخته می شوند که در آخر به آن میپردازیم.
تخته چند لایه در حقیقت مونتاژی از قطعات چوب ونیز است که با استفاده از چسب‌های مخصوص به یکدیگر چسبانده میشوند تا در نهایت محصولی مسطح، مقاوم و ضد آب را ایجاد کنند. ضخامت این نوع چوب‌ها متفاوت است و می‌توان با اندازه‌های متفاوتی در بازار آنها را خریداری کرد. این گونه تخته‌ها در برابر رطوبت بسیار مقاوم هستند و رطوبت باعث نمی‌شود که تاب بردارند، ترک بخورند و یا باد کنند. باوری غلط وجود دارد که بر اساس آن گفته می‌شود که تخته چند لایه به طور کامل ضد آب است. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برخی از چوب‌های چند لایه در اثر رطوبت و نفوذ آب تغییر رنگ می‌دهند و ممکن است که کیفیت و استحکام خود را از دست بدهند. دلیل این امر هم کیفیت چسب به کار رفته در آن است. مهم‌ترین و مؤثرترین عامل تأثیرگذار در مقاومت چوب چند لایه در برابر آب، چسبی است که در آن برای چسباندن قطعات مختلف چوب به یکدیگر از آن استفاده شده است. همچنین مقاومت چوب چند لایه و سایر چوب‌ها را می‌توان با رنگ کردن، جلا دادن، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و رنگ‌های نانو، ورق‌های لمینت یا صفحات ونیز افزایش داد. استفاده از این موارد باعث می‌شود که مقاومت چوب در برابر آب آن‌قدر بالا رود که برخی از آنها ضد آب شوند. کیفیت تخته‌های مونتاژ شده با استفاده از برخی چسب‌ها و روکش‌ها، آن‌قدر بالا است که می‌توان از آنها برای ساخت سازه‌های دریایی نیز استفاده کرد.
یک تخته چند لایی شامل ظاهری صاف و سطحی دو طرفه می باشد. در بعضی موارد چند لایه باریک به یکدیگر چسبانده شده و به این ترتیب ضخامت، طول و عرض مناسب برای تخته چند لایه درست می شود و در برخی موارد لایه وسط تخته چند لایه ممکن است از تعدادی تخته متصل به هم درست شود. ضخامت مغزی تابع ضخامت کلی تخته می باشد. بالاترین استاندارد از لحاظ فنی تولید تخته چندلایی ترکیبی از چوب طبیعی با مزایای پانل از نظر ثبات و ابعاد آن می باشد. طیف این محدوده شامل تولید مبلمان تزیینی و قاب سازی برای ساخت و ساز خانه چوبی مانند دیوار ها، سقف و پانل های سقف برای تحمل بار سازه در اتوماسیون مهندسی است.
تخته چندلایی این گونه ساخته می شود که ابتدا چوب را به لایه های نازک برش می دهند، سپس چسب را بین لایه ها می ریزند ، لایه ها را تحت فشار قرار می دهند، مواد به هم چسبیده شده برای مدتی در این حالت قرار می گیرند، سپس تخته آماده شده را به صورت چهار ضلعی برش می زنند و مرتب سازی می کنند.
از چسب بسیاری برای پوشش لایه های میانی استفاده می کنند و دو طرف تخته را اصلاح می کنند. پانل های آماده شده به صورت چند لایه بر روی همدیگر انباشته می شوند و از لحاظ طول و عرض قالب بندی انجام می شود.
انواع تخته‌های چند لایه
چوب‌ها و تخته‌های چند لایه را بر اساس فرایند تولید و چسب به کار رفته در آنها طبقه‌بندی می‌کنند. همچنین از دیگر عوامل تأثیرگذار در این طبقه‌بندی میزان مقاومت چوب در برابر آب و رطوبت است. شاید بتوان گفت که مهم‌ترین دلیل این طبقه‌بندی، تفاوت کاربرد و مقاومت آنها است. به خاطر داشته باشید که برخی از بهترین تخته‌های چند لایه ضد آب هستند و برخی مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت دارند. چوب‌های چند لایه را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:
چوب چند لایه MR
چوب چند لایه MR در برابر رطوبت و آب بسیار مقاوم است. به همین دلیل این چوب در شرایط مرطوب، نم‌دار و اصطلاحاً شرجی مقاومت و دوام بسیار خوبی دارد. این نوع چوب را نمی‌توان ضد آب دانست اما به دلیل مقاومت بسیار بالای آن در برابر رطوبت از آن در ساخت لوازم و دکوراسیون داخلی خانه استفاده می‌شود. باید بدانید که معمولاً از فرمالدئید اوره به عنوان رزین یا چسب در ساخت این گونه چوب‌ها استفاده می‌شود.
۲. چوب چند لایه BWR
تخته چند لایه BWR در برابر آب و حتی آب جوش مقاوم است. به دلیل مقاومت بیشتر آن نسبت به چوب‌های MR از این چوب در ساخت قسمت‌های خارجی سازه‌های چوبی استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که به دلیل مقاومت بیشتر و کیفیت بالاتر این چوب نسبت به MR قیمت آن نیز بالاتر است. یکی از مصارف این چوب در ساخت کابینت‌های آشپزخانه است. برخی از کابینت‌های آشپزخانه، مخصوصاً آن دسته از کابینت‌هایی که اطراف سینک ظرف‌شویی قرار دارند، به صورت مداوم در معرض رطوبت و آب قرار دارند، متخصصین پیشنهاد می‌کنند که از این نوع چوب برای ساختن آنها استفاده شود. یکی دیگر از مصارف این چوب، ساخت مبلمان است. با توجه به این که مبلمان چوبی ممکن است به دلایل متفاوت مانند ریختن نوشیدنی‌ها خیس شوند، بهتر است از این نوع چوب در ساخت آنها استفاده شود تا عمر آنها افزایش یابد.
رزین مورد استفاده در چوب چند لایه BWR، فرمالدئید فنول است. این رزید فنولی خاصیت مقاومت بسیار خوبی را در تخته ایجاد می‌کند.
چوب چند لایه BWP
تخته چند لایه BWP را می‌توان تخته‌ای کاملاً ضد آب دانست که از آن برای مصارفی که مستقیماً و به طور مداوم با آب در تماس هستند استفاده می‌شود. این تخته‌ها به دلیل نوع ساخت کاملاً غیر قابل نفوذ هستند و میزان مقاوم چوب آنها در برابر آب بسیار بالا است. از این تخته‌ها برای ساخت و سازهای دریایی ، طراحی‌های خارجی و به طور خلاصه مواردی که مستقیماً با آب در تماس هستند استفاده می‌شود. در ساخت تخته‌های BWP از رزین‌های متفاوتی استفاده می‌شود که همین امر باعث می‌شود تا این تخته‌ها انواع متفاوتی داشته باشند.
مزایای تخته چندلایی:
- تخته چندلایی از نظر مقایسه وزنی به مراتب قوی تر از تخته های یک تکه است. زیرا هر یک از لایه های آن موجب تقویت لایه های بعدی می شود.
- به طور کلی تخته چند لایی سبک وزن هستند.
- پیچ و میخ را می توان خیلی نزدیک به لبه های تخته متصل کرد بدون آن که تخته چند لایی دچار ترک شود.
- احتمال تاب خوردگی در آن بسیار کم است.
- تخته چند لایی به صورت ورقه های بزرگ در دسترس هستند ، در نتیجه بسیار با صرفه می باشند.
- تخته چند لایی را می توان با روکش های بسیار متنوع خریداری کرد.
راه های استفاده از تخته چند لایی:
استفاده از این چوب ها برای فضای داخلی: پانل های چند لایه عمدتا برای تولید مبلمان و عناصر تزیینی برای داخل کشور صرف می شود. هنگامی که این تخته ها از کارخانه خارج می شوند، تخته های تک لایه حداقل باید 2 الی 8 % آن رطوبت داشته باشند و تخته چند لایی حداکثر باید 3 الی 10 % رطوبت داشته باشند. هر گونه تغییرات دما و یا رطوبت اضافی باعث تورم و انقباض آنها می شود. بهتر است برای حفظ درجه حرارت، محیط بیش از حد خشک باشد. اما اگر این پانل ها بیش از حد نزدیک منابع گرما قرار گیرند باعث ترک خوردگی ضعیف می شوند، به خصوص زمانی که در معرض ساخت طولانی مدت قرار گیرند مثل استفاده در قطعات مبلمان یا درب های باریک.
استفاده از این چوب ها برای محیط های بیرونی و مرطوب: هر دو چوب های یک لایه و چند لایه نیاز به چسب در سطح و لبه آن دارد که با مواد حفاظتی مناسب پر میشوند و باید اقدامات خاص مد نظر قرار گیرد تا از تورم چوب جلوگیری شود .
استفاده از این چوب ها برای محیط های ثابت: این کار شامل تمام ویژگی ها و ارزش های نسبی آن است.
از این چوب های تک لایه و چند لایه با توجه به استاندارد های جهانی برای مناطق خشک و مرطوب و محیط های بیرونی مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای پلای وود:
- عایق کامل در برابر صوت، گرما، سرما و هر نوع اشعه و امواج رادیو مغناطیسی.
- آنتی باکتریال و مقاوم در برابر هرگونه مواد شیمیایی.
- عدم انبساط و انقباص در هر شرایط آب و هوایی.
- مقاومت بسیار بالای تخته سه لایی در برابر آب و رطوبت.
- مقاوم در برابر حرارت مستقیم و حریق.
- شستشوی آسان پلی وودها.
- مقاومت در برابر نفوذ حشرات و جانوران همچون موریانه و موش.
- منطبق با محیط زیست بدون هیچگونه آلودگی زیست محیطی.
- محکم و با دوام در عین سبکی.
مشخصات انواع پلای وود:
1 – پلای وودها از چوب نرم ( Softwood ) مانند صنوبر و یا کاج ساخته می شود و بیشتر برای مصارف ساختمانی و صنعتی و غیره به کار می روند.
2- نوع دوم پلای ووده یا تخته سه لایی از چوب سفت و سخت ( Hardwood ) مانند طوس ساخته می شود و قدرت بسیار بالا ، مقومت و سفتی بالایی دارند . این پلای وود
( تخته چند لایی ) دارای مقاومت برشی صفحه ای بالاتر و همچنین ضربه پذیری بالاتری دارند.